Expeditie: verkorten van de arbeidsduur
Donderdag 9 mei 2019 │ Kanaal 30 te Utrecht
Op 9 mei is een eerste aftrap van deze ‘verkorten van de arbeidsduur’ gegeven. Een eerste kennismaking en verkenning met sectoren langs de route naar het verkorten van de wekelijkse arbeidsduur. Met het doel sectoren te stimuleren en motiveren verkorten van de arbeidsduur op te pakken. Welke argumenten zijn er om de werkweek te verkorten? Welke obstakels treffen we aan? Wat hebben we nú nodig om op termijn naar 32-uur te gaan?In de congresresolutie FNV is opgenomen dat ‘..structureel verlies van werkgelegenheid als gevolg van bijvoorbeeld robotisering en de energietransitie moet worden opgevangen door herverdeling van arbeid en kapitaal. FNV streeft naar een werkweek van 32 uur met behoud van koopkracht en volledige herbezetting.’
De eerste gastspreker was Stan De Spiegelaere (ETUI). Hij vertelde meer over het verkorten van de arbeidsduur vanuit internationaal perspectief en illustreerde dit met enkele (Duitse) voorbeelden van arbeidsduurverkorting. Daarna kwamen enkele vakbondsbestuurders aan het woord. Zij vertelden welke argumenten in hun sector leefden om de arbeidsduur te verkorten:
– Joost van der Leck vertelde meer over het werkgelegenheidsargument (als gevolg van robotisering en automatisering) in de havens. Daar bestaat de mogelijkheid om in volcontinu korter te werken met behoud van loon. In elke CAO in de havens is nu de afspraak dat de FNV meepraat vóórdat er geautomatiseerd gaat worden.
– Henri Janssen vertelde dat de werkenden bij NS te maken met fysiek zware arbeid als gevolg van het werken in onregelmatigheid. Duurzame inzetbaarheid is daarom een belangrijk onderwerp! Herverdeling van de koopkracht of behoud van de koopkracht is een voorwaarde om te kunnen spreken over het verkorten van de arbeidsduur.
– Tanja Schrijvers vertelde over de zware werkomstandigheden van de beveiligers (oa Schiphol, Maasvlakte, azc’s). Zwaar werk door oa agressie van klanten maar ook ongezonde roosters. Op Schiphol zijn (na 6500 uur staken!) voor de beveiliging goede arbeidsduurverkorting afspraken gemaakt: In 2021 zal er 4 uur minder worden gewerkt, en in 2022 nog eens 4 uur minder. Voortaan wordt er ingezet op gezonde roosters, waarbij minder belasting en meer rust en hersteltijd is ongebouwd.
– Gerard van Hees vertelde over zijn argument om tot arbeidsduurverkorting te komen. Om te komen tot een betere balans tussen werk & privé heeft hij bij de ING 4 weken extra vaderschapsverlof geïntroduceerd. Bovendien moet er meer ruimte zijn voor mantelzorg. Maatwerk is daarbij van belang: niet vastleggen hoeveel uur dat maximaal moet zijn, maar kijken wat er nodig is.
– Tot slot vertelde Peter Roos zijn argument om de arbeidsduur te verkorten. De fysieke zware werkomstandigheden in de bouw en het werken tegen de randen van de nacht en lange werkdagen (oa door reistijd) vragen om passende maatregelen. Het vraagstuk ‘verkorten van de werkweek’ is in de bouw een lastig vraagstuk, met name omdat de organisatie van het werk het nauwelijks toelaat om de dagelijkse arbeidsduur te verkorten.
Dit argument kwam terug in bijna alle sectoren. Veel werknemers werken onder zware omstandigheden, hetzij fysiek, hetzij mentaal. Verkorting van de arbeidsduur is voor deze werknemers een effectief middel om de blootstelling aan deze omstandigheden en daarmee samenhangende belasting te verminderen. En tegelijkertijd meer hersteltijd te bieden, waardoor de belastbaarheid van de werknemer wordt vergroot. Aandachtspunt is dat verkorting van de arbeidsduur bij onvoldoende herbezetting juist het risico van verdere vergroting van de werkdruk met zich meebrengt.
In de middag zijn we met de aanwezigen aan de slag gegaan om te kijken wat de verschillende sectoren nodig hebben om arbeidsduurverkorting op de agenda te krijgen. Wat zal de FNV beleidsinzet worden? Welke eerste stappen in het kader van het verkorten van de arbeidsduur kunnen ondernomen worden? Hoe kunnen we in cao’s richting gegeven aan verkorten van de arbeidsduur? 9 mei was een inspirerende kick off!