Zeecontainers bevatten vaak allerlei gassen als die in Nederland aankomen. Deze kunnen dodelijk zijn. Het werk van gasmeetdeskundigen kan ongelukken bij het openen van de containers voorkomen. Maar heel veel werkgevers denken nog veel te luchtig over het nut van zo‘n gasdokter, vinden de leden van het netwerk ARBO FNV. Daarom is er een werkgroep Gassen in Containers (GIC), die zich richt op deze problematiek. Het openzetten van de containerdeuren helpt lang niet altijd.
Als GIC werkgroep hebben we jarenlang ervaring opgebouwd, hoe je veilig een container kan betreden. Als een schip diesel vervoerd heeft, snapt iedereen dat de tanks na aflevering wel dieselgas zullen bevatten. Als bijvoorbeeld een lasser op zo’n schip aan het werk moet – en dat gebeurt nogal eens – moet een gasdokter de tanks eerst ontgassen. Pas nadat die het schip heeft vrijgegeven, mag de lasser aan het werk. Maar ook containers bevatten vaak schadelijke gassen. Als er fruit in zit, voegen de transporteurs vaak gas toe. Dat moet rotting voorkomen en het ongedierte dat erin zit weggekropen doden. Als zo‘n container in Rotterdam aankomt, zal je eerst moeten controleren welk gas erin zit en bepalen hoe dat er veilig uit kan. Maar helaas gebeurd dat veel te weinig. Waar heel veel werkgevers en werknemers niet aan denken is dat rottend fruit bijvoorbeeld zuurstof aan de lucht onttrekt. En in containers met gelijmde sportschoenen kan tolueen vrijkomen. Je moet bedenken dat zulke producten zes tot acht weken opgesloten zitten, als ze uit China komen. Dat tolueen kan bovendien een verbinding aangaan met andere aanwezige gassen. Dan weet je helemaal niet wat voor soort gas je krijgt. Dan moet je echt met meetapparatuur bepalen met wat voor gas je te maken hebt en daar je plan van aanpak op afstemmen om veilig een container te kunnen betreden.
De gevaren worden sterk onderschat, vindt de GIC werkgroep. Gas absorbeert zuurstof. Als je zonder kennis van zaken een container inloopt, denk je een hap lucht te nemen terwijl je daarna bewusteloos of in het slechtste geval dood neervalt. We zijn heel gevoelig voor het zuurstofgehalte in de lucht. Normaal ligt dat op 20.9 %. Als het percentage onder de 16% komt, heeft een werknemer al een groot probleem. Het simpelweg openzetten van de containerdeuren verhelpt het probleem lang niet altijd. Nog los van het gevaar dat dit voor de volksgezondheid oplevert. Elk gas heeft weer andere eigenschappen. Sommige zijn bijvoorbeeld zwaarder dan lucht, die blijven dan gewoon in de container hangen. Na een tijdje ventileren is er bij de ingang van de container niets meer aan de hand, maar als je naar binnen loopt, kom je in de problemen.
De werkgroep GIC vindt dan ook dat de gasdokters alle containers zouden moeten controleren. De wet schrijft voor dat een gasdokter een container moet controleren bij blijk of vermoeden van de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen. Nu gebeurt het meestal alleen als er een waarschuwingssticker op zit. Maar in veel meer containers kunnen giftige gassen zitten. De GIC werkgroepleden vinden de Nederlandse regelgeving veel te slap. De maximaal toegestane grenswaarden per gevaarlijke stof die in de zeecontainers kan zitten liggen hier gemiddeld twee keer zo hoog als in Duitsland en België. Omdat het lossen dan sneller kan beginnen.
De gevolgen hiervan zullen misschien pas over twintig jaar blijken. Veel stoffen blijken na jaren veel gevaarlijker dan gedacht. Denk aan asbest of bijvoorbeeld benzeen. Elk knijppistool op een tankstation heeft tegenwoordig een gasretoursysteem om de dampen uit je benzinetank af te voeren. Vroeger stond je zelf in die damp. Maar in een lege olietanker zit heel wat meer benzeen. Dat er bij het gros van de containers geen gasdokter komt kijken, komt door gebrek aan kennis, en door de ermee gemoeide kosten. Verder controleert de Arbeidsinspectie te weinig.
De laatste jaren komt er wel meer aandacht voor veiligheid. Maar zelfs als ik in een winkel loop, ruik ik weleens iets waarbij ik denk, als ik hier met mijn meetapparatuur zou lopen, zou dat nu afgaan. Wil je meer weten over het onderwerp, kijk dan eens op onze website Gassen in containers of nodig onze werkgroep eens uit bij jouw bedrijf voor een interessante GIC PowerPoint presentatie. Stel jezelf ook eens de vraag: Heb ik vandaag veilig gewerkt of heb ik geluk gehad?
Namens de werkgroep,
Cor den Dekker.