In het kort gezegd is het een speciale maand waarin gevast wordt door moslims. Dit vasten wordt in de islamitische wereld ook wel Sawm (Saum) of Siyam genoemd. Iedere goede moslim dient aan een aantal leefregels te voldoen en het vasten tijdens de negende maand is daar eentje van. De maand staat voor moslims in het teken van zelfdiscipline en verbroedering. Het is gebruikelijk voor moslims om voor zonsopgang op te staan en de Suhur maaltijd te gaan eten. Het is belangrijk om dan goed te eten, want tot zonsondergang mogen ze niet meer eten en drinken. Veel moslims gaan na zonsondergang samen met familie of vrienden eten en drinken. Na het eten in de ochtend is het ochtendgebed (Fajr) en na het avondeten is het avondgebed (Maghrib).Op 1 april gaat de ramadan van start, honderdduizenden moslims in Nederland doen actief mee: een maand lang onthouden zij zich van zonsopgang tot zonsondergang van eten en drinken. Dat is in deze periode meer dan 16 uur per dag. Hoe beïnvloedt het vasten het concentratievermogen en de productiviteit van de deelnemers? Brengt het arbeids- en gezondheidsrisico’s met zich mee? En hoe kun je als organisatie rekening houden met vastende medewerkers. Als je gezond bent, is de ramadan helemaal niet zo zwaar”, vertelt Cor den Dekker, voorzitter van de LP commissie Veilig & Gezond Werken. Op je werk merk je er niet veel van. Behalve dat je de eerste dagen nog wat moet wennen aan een ander ritme: je eet en drinkt ’s avonds laat en moet weer vroeg op voor een stevig ontbijt waar je de dag mee door kunt. Dat maakt je nachten korter. In het begin is het soms even vechten tegen het slaapgebrek en het hongergevoel. Dat kun je vergelijken met de 4-uur dip die iedereen kent. Veel impact heeft dat niet; je kunt prima functioneren zonder eten. Vasten heeft vooral veel positieve effecten: je werkt aan jezelf, je discipline en het is ook een periode van solidariteit en verbinding met je familie. Toch is de ramadan niet helemaal zonder risico’s, geeft den Dekker toe: “Vooral de combinatie van hitte en zwaar lichamelijk werk kan tot onveilige situaties leiden. Dan kun je duizelig worden en sta je bijvoorbeeld liever niet op een steiger. Ook als je al gezondheidsklachten hebt en meedoet aan de ramadan, moet je alert blijven. Veel moslims zien medicijngebruik al als het verbreken van vasten. Gelukkig is de meeste medicatie probleemloos uit te stellen tot na zonsondergang. Volgens de koran zijn zieken bovendien vrijgesteld van vasten, maar vaak willen ze dat toch graag. Als ze dan klachten krijgen, zoals verstoringen in de bloedsuikerspiegel, zullen de meeste moslims anders omgaan met hun medicatie om toch zo veel mogelijk mee te kunnen doen met de vastenperiode met zo min mogelijk klachten. Ze kunnen ook altijd bij de (bedrijf)arts terecht om de risico’s van vasten voor hun persoonlijke situatie te bespreken. Het merendeel van de werkgevers houdt graag rekening met medewerkers die willen vasten en denkt goed met hen mee, is den Dekker opgevallen. “Als werkgever ben je dat niet verplicht, maar medewerkers die meedoen aan de ramadan waarderen het enorm als je hen tegemoetkomt.” Zijn tips voor leidinggeven. Breng in kaart welke medewerkers meedoen en laat je voorlichten door een bedrijfsarts over de mogelijke gezondheidsrisico’s. Zijn er medewerkers die specifieke risico’s lopen, spoor hen dan aan om met de bedrijfsarts te bespreken wat zij zelf kunnen doen om die risico’s te beperken. Maak afspraken met je medewerkers over roosters en werktijden. Je kunt ze bijvoorbeeld de gelegenheid geven om hun lunchpauze over te slaan en in plaats daarvan eerder te beginnen of langer door te werken. Zodat ze aan het begin of eind van de dag een uurtje extra hebben om te rusten. Moslims die in ploegendienst werken, vinden het soms prettig om tijdens de ramadan nachtdiensten te draaien, zeker als ze ondertussen ook iets kunnen eten. Medewerkers met zwaar lichamelijk werk kun je tijdelijk lichtere taken geven. Bespreek goed met het team hoe je de werkzaamheden tijdens de ramadan onderling verdeelt. Hou medewerkers die vasten een beetje in de gaten en informeer af en toe hoe het gaat. Ook daarmee toon je betrokkenheid en je kunt altijd nog ingrijpen. ZO ZORG JE SAMEN VOOR EEN VEILGE WERKPLEK.
Mochten er problemen zijn overleg dan met het Arbo-adviespunt: https://www.fnv.nl/service-contact/arbo-adviespunt